Je kent het vast wel: je bent bezig met een taak voor je studie en plotseling zit je aan iets compleet anders te denken. Associëren is een handige eigenschap dat in onderzoek gebruikt kan worden om sociaal wenselijke antwoorden tegen te gaan. Woordassociaties worden al langer gebruikt in marketingonderzoek om bijvoorbeeld te achterhalen wat voor gevoelens mensen hebben bij specifieke merken. Je kan deze werkvorm echter ook gebruiken in sociaal onderzoek, waarbij inzichtelijk wordt hoe taal het denken en emoties beïnvloed en andersom. De werkvorm woordassociaties haalt bepaalde remmingen weg bij de deelnemers, waardoor zij intuïtief reageren.

tip Woordassociaties zijn een manier om onbewuste patronen te ontdekken. Het is een lastige werkvorm die wel wat oefening nodig heeft om goed onder de knie te krijgen. Dit komt omdat je als onderzoeker snel en scherp moet kunnen reageren in een interview.

Als sociaal werker kan je woordassociaties gebruiken om te achterhalen hoe iemand zich werkelijk voelt en hoe iemand denkt over bepaalde onderwerpen. Associaties, zoals ze worden geuit door de deelnemer, kunnen de onderzoeker inzicht bieden in patronen die de deelnemer soms zelf niet doorheeft. Een van de meest gebruikte manieren van deze werkvorm is om een deelnemer een stimulus te geven, waarna je de deelnemer vraagt om de eerste gedachtes en gevoelens te noemen bij de stimulus. De stimulus kan zowel een geschreven woord zijn als een plaatje. De bedoeling is dat de deelnemer primair reageert op de stimulus. Het is dus belangrijk dat de deelnemer niet al te lang de tijd krijgt om de associaties te uiten.